Άγκαθα Κρίστι: Η συγγραφέας που δεν άντεχε το αίμα

Το όνομα της Άγκαθα Κρίστι είναι συνώνυμο των αστυνομικών περιπετειών και των αινιγμάτων που αναζητούν μια λύση. Χιλιάδες αναγνώστες -οι πωλήσεις των έργων της έχουν ξεπεράσει το ένα δισεκατομμύριο αντίτυπα στην αγγλική γλώσσα και άλλο ένα δισεκατομμύριο σε μεταφράσεις- έχουν μείνει ξάγρυπνοι όλη τη νύχτα, αναζητώντας τον δολοφόνο.

Όμως πέρα από τα λογοτεχνικά της έργα, και η ίδια η ζωή της καλύπτεται από ένα πέπλο μυστηρίου. Το περίεργο είναι πώς μια από τις μεγαλύτερες συγγραφείς της Μεγάλης Βρετανίας κινδύνεψε να μείνει αναλφάβητη, καθώς η μητέρα της δεν ήθελε η κόρη της να μάθει ανάγνωση, πόσω δε μάλλον να πάει στο σχολείο. Τελικά η Άγκαθα, που έμαθε μόνη της να διαβάζει, πέρασε τις πόρτες ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος στα δεκαπέντε της. Πάντως από μικρή ασχολήθηκε με τη μουσική, έναν δρόμο που μάλλον ήθελε να ακολουθήσει και επαγγελματικά. Δεν μπορούσε όμως να αντέξει το βάρος της έκθεσης κι έτσι γρήγορα εγκατέλειψε την ιδέα.

Τελικά εκείνη και η αδελφή της άρχισαν να διαβάζουν μυθιστορήματα μετά μανίας αλλά και να δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους στο γράψιμο. Και ήταν η αδερφή της που την προκάλεσε να γράψει το πρώτο της μεγάλο διήγημα, όπου για πρώτη φορά εμφανίζεται ο περίφημος ντετέκτιβ Ηρακλής Πουαρό. Εκείνη η πρώτη νουβέλα, Η μυστηριώδης υπόθεση στο Στάιλς, απορρίφθηκε από έξι εκδοτικούς οίκους, μέχρι που τελικά δημοσιεύτηκε το 1920.

Στην αρχή της καριέρας της, η Κρίστι προσπαθούσε να πουλήσει τις ιστορίες της σε εφημερίδες της εποχής, που συχνά της ζητούσαν διορθώσεις και αλλαγές. Αν και σιχαινόταν τις μετατροπές και τις παρεμβάσεις, έκανε υπομονή. Όταν όμως έγινε διάσημη αρνιόταν πεισματικά να αλλάξει έστω κι ένα κόμμα.

Το 1914, παντρεύτηκε τον συνταγματάρχη Άρτσιμπαλντ Κρίστι, με τον οποίο απέκτησε μία κόρη. Με τον Άρτσι η Κρίστι έκανε πολλά ταξίδια και το 1922 βρέθηκαν στη Χονολουλού όπου έγιναν εξπέρ στο σερφ. Μάλιστα πολλοί ιστορικοί εικάζουν ότι ήταν οι πρώτοι Βρετανοί που έμαθαν πώς να δαμάζουν τα κύματα πάνω σε μια σανίδα.

Πριν αρχίσει να γράφει, κατά την περίοδο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, εργαζόταν ως βοηθός φαρμακοποιού και έμαθε τα πάντα για τα δηλητήρια, που σχεδόν στα περισσότερα έργα της έχουν κεντρική θέση. Σπανίως ένας φόνος γίνεται με όπλα στις ιστορίες της, καθώς δεν άντεχε την φυσική βία. Γι’ αυτό τόσο ο Πουαρό όσο και η Μις Μαρμπλ ήταν φανατικοί ειρηνιστές. Επίσης την ίδια περίοδο προσπάθησε και να αρχίσει το κάπνισμα που τότε ήταν πολύ της μόδας, αλλά δεν τα κατάφερε, καθώς δεν άντεχε να κατεβάζει τον καπνό!

Αν και ο Ηρακλής Πουαρό είναι ένας ήρωας που εκείνη δημιούργησε, την εικόνα του την εμπνεύστηκε από έναν άνδρα που είχε δει μια φορά στο λεωφορείο. Η δημοτικότητα του εκκεντρικού Βέλγου ήταν τόση που όταν η Κρίστι αποφάσισε να τον σκοτώσει, γιατί όπως είχε παραδεχτεί δεν τον συμπαθούσε ιδιαιτέρως, οι θαυμαστές της δυσανασχέτησαν. Όταν τελικά ο Πουαρό «πέθανε» το 1975, οι Νew York Times τον ανέφεραν στη στήλη με τους θανάτους.

Το δεύτερο βιβλίο της (Η Δολοφονία του Ρότζερ Ακρόυντ) που κυκλοφόρησε το 1926 βρέθηκε στην κορυφή του πίνακα πωλήσεων. Εκείνη όμως αρνιόταν πεισματικά να βάλει μια φωτογραφία της στο πίσω μέρος του βιβλίου όπως συνήθιζαν οι συγγραφείς, καθώς ήθελε να αποφύγει τη δημοσιότητα. Παρόλα αυτά τις άρεσε να βγάζει φωτογραφίες από τα ταξίδια της.

Την ίδια χρονιά, ο Άρτσι τής ζήτησε διαζύγιο, δηλώνοντας ερωτευμένος με μια οικογενειακή τους φίλη και η μητέρα της πέθανε. Αυτά τα δύο γεγονότα επηρέασαν ψυχολογικά την Κρίστι, η οποία εξαφανίστηκε για έντεκα μέρες. Κανείς ποτέ δεν έμαθε πού βρισκόταν και τι έκανε, αν και τα κουτσομπολιά έδιναν κι έπαιρναν, ενώ πλήθος θαυμαστών της συμμετείχαν εθελοντικά στις έρευνες για την ανεύρεσή της. Άλλοι έλεγαν ότι είχε δεσμό με μια γυναίκα, άλλοι ότι απλώς έκλεψε λίγο χρόνο για τον εαυτό της κι επισκέφτηκε ένα σπα για να ξεκουραστεί, ενώ η οικογένειά της θεωρούσε ότι είχε πάθει κάποιο είδος αμνησιακού επεισοδίου. Εκείνη όμως μέχρι τέλους δεν αποκάλυψε ποτέ σε κανέναν τι συνέβη τότε. Κι αυτή η εξαφάνιση αποτελεί ίσως το μοναδικό αίνιγμα της μεγάλης κυρίας του μυστηρίου που δεν λύθηκε ποτέ. Ήταν η πρώτη και τελευταία φορά που πρόδωσε τον όρκο που είχε δώσει στο London Detection Club, σύμφωνα με τον οποίο δεν μπορούσε να μην αποκαλύψει ζωτικά στοιχεία κάποιας υπόθεσης στους αναγνώστες. Μάλιστα στη συγκεκριμένη λέσχη υπήρξε και πρόεδρος, όμως ποτέ δεν έδωσε καμιά ομιλία, όπως είχε η ίδια ζητήσει.

Το 1930 παντρεύτηκε έναν αρχαιολόγο, τον σερ Μαξ Μάλοουαν, τον οποίο συνόδευε στις αποστολές του στη Μέση Ανατολή, όπου κι εξελίχθηκαν πολλά από τα μυθιστορήματά της. Εκεί δημιουργήθηκε και η Μις Μαρπλ, μία από τις πιο αγαπημένες της ηρωίδες. Η Κρίστι άλλωστε λάτρευε την αρχαιολογία και συχνά βοηθούσε στις ανασκαφές.

Πέρα από αναγνωρισμένη συγγραφέας, ήταν και πολυγραφότατη -είχε μάλιστα υποσχεθεί στον εαυτό της να ολοκληρώνει τρία βιβλίο τον χρόνο. Όμως δεν έγραψε μόνο αστυνομικά, αλλά και έξι ρομαντικές νουβέλες με το ψευδώνυμο Μαίρη Γουέστμακοτ. Μαίρη άλλωστε ήταν το μεσαίο της όνομα, ενώ το Γουέστμακοτ ήταν το επίθετο που είχαν κάποιοι συγγενείς της.

Μετά από τον Β΄ Παγκόσμιο και εξαιτίας του βιβλίου Ν ή Μ που αναφέρεται σε δυο Βρετανούς πράκτορες, την ανέκριναν οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας ως πιθανή κατάσκοπο.

Στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, άρχισε να ασχολείται και με τη συγγραφή θεατρικών έργων. Η Ποντικοπαγίδα, μάλιστα είναι το θεατρικό, με τις περισσότερες παραστάσεις στη Βρετανία που παίζεται ανελλιπώς από το 1952 μέχρι σήμερα. Με αυτό, κέρδισε το προσωνύμιο «Βασίλισσα του Εγκλήματος», ενώ τη δεκαετία του ’70 της απονεμήθηκε και ο τίτλος της Dame από την ίδια τη Βασίλισσα.

Τα τελευταία χρόνια περνούσε τον καιρό της μαζί με στους αγαπημένους της και η τελευταία της δημόσια εμφάνιση έγινε το 1974, στην κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου Έγκλημα στο Όριεντ Εξπρές. Αν και σε γενικές γραμμές η ταινία της άρεσε, παραπονέθηκε επειδή το μουστάκι του Ηρακλή Πουαρό δεν ήταν τόσο «πλούσιο», όσο το φανταζόταν.

Πέθανε από φυσικά αίτια στις 12 Ιανουαρίου του 1976, αφήνοντας μια τεράστια κληρονομιά στην αστυνομική λογοτεχνία κι έχοντας πουλήσει περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως, γεγονός που της έδωσε και μια θέση στο Βιβλίο Γκίνες ως τη συγγραφέα με τις περισσότερες πωλήσεις όλων των εποχών. Το βράδυ που «έφυγε» όλα τα θέατρα του West End άναψαν προς τιμή της τα φώτα τους…