Θεωρία στη Λογοτεχνία:

Διαίρεση της Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Διάγραμμα της Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Σχεδιαγραμματική απεικόνιση της Ιστορίας της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Αφηγηματικές τεχνικές - Αφηγηματικοί τρόποι

Ρηματικά πρόσωπα

Σχήματα λόγου

Τα συνηθέστερα σχήματα λόγου

Λογοτεχνικοί όροι (αναλυτικά)

Λογοτεχνικά ρεύματα (συνοπτικά)

Τα χαρακτηριστικά των λογοτεχνικών ρευμάτων στην ποίηση (συνοπτικά)

Στίχος

Στιχουργικές Μορφές

Μέτρο

Ομοιοκαταληξία

Παραδοσιακή και Νεωτερική Ποίηση

Τα χαρακτηριστικά της νεότερης ποίησης

Διάκριση Παραδοσιακής - Μοντέρνας ποίησης

Χόρχε Λουίς Μπόρχες

«Ποίημα στους Φίλους»

Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου·
όμως μπορώ να σ’ ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.

Δεν μπορώ ν’ αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματά σου.
Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.

Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.

Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.

Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.

Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ’ αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.

Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν
τους φίλους μου και τις φίλες μου,
δεν ήσουν πάνω
ή κάτω ή στη μέση.

Δεν ήσουν πρώτος
ούτε τελευταίος στη λίστα.
Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.

Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.

Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.

Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.

Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.

Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.

Ποιήματα για τη Φιλία
  1. Γιώργος Σεφέρης «Δεν τους γνωρίσαμε»

Δεν τους γνωρίσαμε

ήταν η ελπίδα στο βάθος που

έλεγε

πως τους είχαμε γνωρίσει από

μικρά παιδιά.

Τους είδαμε ίσως δυο φορές κι

έπειτα πήραν τα καράβια,

φορτία κάρβουνο, φορτία

γεννήματα, κι οι φίλοι μας

χαμένοι πίσω από τον ωκεανό

παντοτινά.

Η αυγή μας βρίσκει πλάι στην

κουρασμένη λάμπα

να γράφουμε αδέξια και με

προσπάθεια στο χαρτί

πλεούμενα γοργόνες ή κοχύλια

το απόβραδο κατεβαίνουμε στο

ποτάμι

γιατί μας δείχνει το δρόμο προς τη

θάλασσα,

και περνούμε τις νύχτες σε

υπόγεια που μυρίζουν κατράμι.

2. Γιώργος Σεφέρης «Ακόμη ένα πηγάδι μέσα σε μια σπηλιά»

Ακόμη ένα πηγάδι μέσα σε μια σπηλιά.

Άλλοτε μας ήταν εύκολο ν’ αντλήσουμε είδωλα και στολίδια

για να χαρούν οι φίλοι που μας έμεναν ακόμη πιστοί.

Έσπασαν τα σκοινιά μονάχα οι χαρακιές στου πηγαδιού το στόμα

μας θυμίζουν την περασμένη μας ευτυχία:

τα δάχτυλα στο φιλιατρό, καθώς έλεγε ο ποιητής.

Τα δάχτυλα νιώθουν τη δροσιά της πέτρας λίγο

κι η θέρμη του κορμιού την κυριεύει

κι η σπηλιά παίζει την ψυχή της και τη χάνει

κάθε στιγμή, γεμάτη σιωπή, χωρίς μια στάλα.

3. Γιαμαόκα Τεσού «Άφησε την οικειότητα»

Άφησε την οικειότητα

να ωριμάσει φυσικά

με την πάροδο των ετών-

ο αριθμός των φίλων θα είναι μικρός

αλλά η ποιότητα η μεγίστη.

4. Γιώργος Ιωάννου «Γύρω μου νύχτα μέρα»

Όσο να δέσει κάποιος μέσα μου,

έχει πεθάνει.

Αλλάζω τις φιλίες σαν πουκάμισα,

αλλάζω τις δουλειές, αλλάζω γνώμες.

Πάντα το μάτι μου αλλού·

μόλις ακούσω ναι έτοιμος να σαλπάρω.

Κι η μοναξιά μου πάντα μοναξιά.

Κι ο πανικός ρεύμα που με τινάζει.

5. Αρχοντούλα Διαβάτη «Χωρίς τον ξενοδόχο»

Αν αυτές είναι φιλίες ζωής

Φιλίες αναλώσιμες ποιες είναι.

Στο τέλος θα κάνεις τον λογαριασμό –

Αν σου έχει μείνει σπίθα μυαλό.

(Αλλά το τέλος ποτέ δεν είναι.)

Θα λογαριάσεις τότε τα συν

Το καθρέφτισμα του εαυτού σου

Στην εγκαρδιότητα του «εμείς»

Που έμοιαζε αιώνιο

Να που λογάριαζες χωρίς τον ξενοδόχο.

Μανόλης Αναγνωστάκης

Δεν έφταιγεν ο ίδιος

Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε

η εποχή, τα βάρη, οι συνθήκες

κι άλλοι την πάθανε που τότε είπαν το ναι

και δεν ακούσανε των παλιών τις υποθήκες.

Τάχα η θέλησή σου λίγη

τάχα ο πόνος σου μεγάλος

η ζημιά ήτανε στο ζύγι

πάντα φταίει κάποιος άλλος.

Καλά καλά ποιο είναι το κέρδος, ποια η ζημιά

ποιος να το πει δεν ξέρει

το βέβαιο ήτανε πως κάτι δεν πήγε καλά

δεν έφτασε όπου ονειρεύτηκε το χέρι.

Δεν έφταιγεν ο ίδιος, τόσος ήτανε

κι οι άνθρωποι γεμάτοι είναι τώρα απαιτήσεις

αφού σήμερα δε θα ’λεγε το ίδιο το ναι
τώρα περίσσεψαν η σύνεση και η κρίση.

Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάδα - Τι εορτάζουμε καθημερινά

Τι είναι Μεγάλη Εβδομάδα;

Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι η εβδομάδα πριν το Πάσχα (από την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ μέχρι το Μ. Σάββατο) και ονομάζεται «Μεγάλη», όχι γιατί έχει περισσότερες μέρες ή ώρες από τις άλλες εβδομάδες, αλλά γιατί τα γεγονότα όπου τελούνται και βιώνονται στους Ιερούς Ναούς είναι μεγάλα, σπουδαία, κοσμοϊστορικά και κοσμοσωτήρια για τον άνθρωπο!

Πώς βιώνεται ο λειτουργικός χρόνος τη Μεγάλη Εβδομάδα;

Η Εκκλησία από την μεγάλη της φιλανθρωπία, για να μπορέσουν όσο είναι δυνατόν περισσότεροι πιστοί να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, επέτρεψε από την αρχή της Μ. Εβδομάδας, να ψάλλεται ο Όρθρος της επόμενης ημέρας (π.χ. την Κυριακή των Βαΐων το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Δευτέρας. Την Μεγάλη Δευτέρα το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Τρίτης. Την Μεγάλη Τρίτη το βράδυ ψάλλεται ο Όρθρος της Μεγάλης Τετάρτης κ.ο.κ.).

Τι τελείται τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας;

Οι τέσσερις πρώτες ημέρες μας προετοιμάζουν πνευματικά για το θείο δράμα και οι Ακολουθίες ονομάζονται «Ακολουθίες του Νυμφίου».

Μεγάλη Δευτέρα

(Κυριακή Βαΐων βράδυ):

Την Μεγάλη Δευτέρα κυριαρχούν δύο γεγονότα:

α. Η ζωή του Ιωσήφ του 11ου γιου του Πατριάρχη Ιακώβ, του ονομαζόμενου Παγκάλου, δηλαδή του ωραίου στο σώμα και τη ψυχή. Ο Ιωσήφ προεικονίζει με την περιπέτειά του (που πουλήθηκε σκλάβος στην Αίγυπτο) τον ίδιο τον Χριστό και το πάθος Του.

β. Το περιστατικό της άκαρπης συκιάς (Ματθ. 21, 18-22) που ξέρανε ο Χριστός: Η συκιά συμβολίζει την Συναγωγή των Εβραίων και γενικά την ζωή του Ισραηλιτικού λαού που ήταν άκαρποι από καλά έργα.
Συμβολίζει ακόμη και την ψυχή του κάθε ανθρώπου που παραμένει άκαρπη από αρετές.

Μεγάλη Τρίτη

(Μεγάλη Δευτέρα βράδυ):

Την Μεγάλη Τρίτη θυμόμαστε και ζούμε δύο παραβολές:

α. Των δέκα παρθένων (Ματθ. 25, 1-13) που μας διδάσκει να είμαστε γεμάτοι από πίστη και φιλανθρωπία καθώς και να είμαστε πάντοτε έτοιμοι, για να υποδεχθούμε τον Νυμφίο Χριστό, γιατί κανείς δεν γνωρίζει πότε θα «φύγει» απ’ αυτήν εδώ την ζωή.

β. Των Ταλάντων (Ματθ. 25, 14-30), που μας διδάσκει να είμαστε εργατικοί και ότι πρέπει να καλλιεργούμε και να αυξήσουμε τα πνευματικά μας χαρίσματα.

Μεγάλη Τετάρτη

(Μεγάλη Τρίτη βράδυ):

Η Μεγάλη Τετάρτη είναι αφιερωμένη στην αμαρτωλή γυναίκα (Λουκ. 7, 47), που μετανιωμένη άλειψε τα πόδια του Κυρίου με μύρο και συγχωρέθηκε για τα αμαρτήματά της, γιατί έδειξε μεγάλη αγάπη και πίστη στον Κύριο. Ψάλλεται το περίφημο τροπάριο (δοξαστικό) «Κύριε η εν πολλαίς αμαρτίες περιπεσούσα γυνή...» της Υμνογράφου Μοναχής Κασσιανής.

Μεγάλη Πέμπτη

(Μεγάλη Τετάρτη βράδυ):

Την Μεγάλη Πέμπτη γιορτάζουμε 4 γεγονότα:

α. Τον Ιερό Νιπτήρα, το πλύσιμο δηλαδή των ποδιών των μαθητών από τον Κύριο, δείχνοντας για το ποια πρέπει να είναι η διακονία των πιστών στην Εκκλησία.

β. Τον Μυστικό Δείπνο, δηλαδή την παράδοση του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.

γ. Την Προσευχή του Κυρίου, στο Όρος των Ελαιών.

δ. Την Προδοσία του Ιούδα, δηλαδή την αρχή του Πάθους του Κυρίου.

Μεγάλη Παρασκευή

(Μεγάλη Πέμπτη βράδυ):

Την Μεγάλη Παρασκευή έχουμε την Κορύφωση του θείου δράματος, τελείται η «Ακολουθία των Παθών» και θυμόμαστε και βιώνουμε τα Σωτήρια και φρικτά Πάθη του Κυρίου και Θεού μας. Δηλαδή:

α. τα πτυσίματα.

β. τα μαστιγώματα.

γ. τις κοροϊδίες.

δ. τους εξευτελισμούς.

ε. τα κτυπήματα.

στ. το αγκάθινο στεφάνι και κυρίως την

ζ. Σταύρωση και

η. τον θάνατο του Χριστού μας.

Μέγα Σάββατο
(Μεγάλη Παρασκευή πρωϊ και βράδυ):

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί γιορτάζουμε:

α. την Ταφή Του Κυρίου και

β. την Κάθοδο Του στον Άδη, όπου κήρυξε σε όλους τους νεκρούς.

Έτσι Μεγάλη Παρασκευή το πρωί (ημερολογιακά), τελούνται οι εξής ακολουθίες: Ακολουθία των Μεγάλες Ωρών και στις 12.00 το μεσημέρι της Αποκαθηλώσεως, δηλαδή την Ταφή Του Κυρίου από τον Ιωσήφ τον Αριμαθαίας και το Νικόδημο τον Φαρισαίο, μέλος του Μ. Συμβουλίου και κρυφό μαθητή του Κυρίου.

Την Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ (ημερολογιακά) ψάλλονται τα Εγκώμια και έχουμε την περιφορά του Επιταφίου!

Κυριακή του Πάσχα
(Μ. Σάββατο πρωί και νύχτα από τις 12.00 π.μ.):

Το Μεγάλο Σάββατο (ημερολογιακά) το πρωί, έχουμε την λεγόμενη «Πρώτη Ανάσταση», δηλαδή το προανάκρουσμα της Αναστάσεως που μεταδίδουν οι ύμνοι και της προσμονής της λυτρώσεως όλης της κτίσεως από την φθορά και τον θάνατο! 

(ΠΡΟΣΟΧΗ! Επειδή πολλοί δεν γνωρίζουν και συγχέουν τα πράγματα και όταν ακούν για  «Πρώτη Ανάσταση», νομίζουν ότι ήδη Αναστήθηκε ο Χριστός και σπεύδουν να πουν το «ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ» και να καταλύσουν κρέας, αυγά κ.λπ., πρέπει να διευκρινίσουμε το εξής: ΜΙΑ είναι η Ανάσταση του Χριστού μας και γίνεται κανονικά στις 12 το βράδυ. Ούτε φυσικά και έχουμε δύο Αναστάσεις του Χριστού, που η μία γίνεται το πρωί και η άλλη το βράδυ. Άπαγε της βλασφημίας!).

 Το Μεγάλο Σάββατο στις 12.00 τα μεσάνυκτα (δηλαδή ουσιαστικά την Κυριακή), έχουμε την ζωηφόρο Ανάσταση του Κυρίου μας, την ήττα του θανάτου και της φθοράς και την αφή του Αγίου Φωτός στον κόσμο από το Πανάγιο Τάφο.

Κυριακή του Πάσχα στις 11.00 π.μ. ή το απόγευμα, τελείται ο «Εσπερινός της Αγάπης», όπου σε πολλές γλώσσες διαβάζεται το Ιερό Ευαγγέλιο και διατρανώνεται παγκοσμίως η νίκη του θανάτου και η εποχή της Καινούριας Διαθήκης, της χαράς και της Αναστάσιμης ελπίδας.

Ποιο είναι το βαθύτερο νόημα των Παθών
και της Αναστάσεως για όλους εμάς τους Πιστούς;

Οι πιστοί βιώνουμε τα πάθη και την Ανάσταση του Χριστού συμμετέχοντας ενεργά σε αυτά με «συμπόρευση», «συσταύρωση» και «συνανάσταση»! Ο Χριστός με την θέληση του (εκουσίως), έπαθε και ανέστη για να σωθούμε όλοι εμείς! Αυτό σημαίνει ότι δεν λυπούμαστε «μοιρολατρικά» για το Πάθος του, αλλά για τις δικές μας αμαρτίες και αφού μετανιώνουμε ειλικρινώς μπορούμε την αντικειμενική σωτηρία που χάραξε ο Χριστός να την κάνουμε και υποκειμενική - προσωπική σωτηρία!