20 μαθήματα ζωής από τον Ζαν-Πολ Σαρτρ

Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ ήταν θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος, σεναριογράφος, πολιτικός ακτιβιστής και ένας από τους πιο σημαντικούς εκφραστές του φιλοσοφικού κινήματος του υπαρξισμού. Γνωστός για τα έργα Το Είναι και το Μηδέν (1943) και Κριτική της Διαλεκτικής Λογικής.

Σύντομο βιογραφικό του Ζαν-Πολ Σαρτρ

Γεννήθηκε στο Παρίσι τον Ιούνιο του 1905 και ήταν Γάλλος φιλόσοφος, λογοτέχνης και κριτικός. Επέλεξε να σπουδάσει φιλοσοφία και κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ανέπτυξε έντονη αντιστασιακή δραστηριότητα. Τα επόμενα χρόνια ιδρύει μαζί με τον Μορίς Mερλό Ποντί το περιοδικό Σύγχρονοι Καιροί.

Όσον αφορά τις φιλοσοφικές του πεποιθήσεις ήταν εκφραστής του κινήματος του υπαρξισμού και υποστήριζε έναν νέο ουμανισμό χωρίς την ύπαρξη Θεού. Χαρακτηριστικό του ήταν η αποστροφή σε κάθε είδους αξίωμα και γι’ αυτόν το λόγο το 1964 αρνήθηκε να παραλάβει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, επικαλούμενος προσωπικούς και αντικειμενικούς λόγους, όπως υποστήριξε σε μια δήλωση του στον Σουηδικό Τύπο. Ο πολιτικός του βίος ήταν έντονος καθώς υπήρξε υποστηρικτής του ΚΚ Γαλλίας, ενώ συμμετείχε ενεργά στον Μάη του ’68.

Συνοψίζοντας τελείως επιγραμματικά τα βασικά σημεία της θεωρίας του, ο Σαρτρ υποστήριξε την ανυπαρξία του θείου και τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής του ατόμου. Είπε για τον άνθρωπο πως «είναι καταδικασμένος να είναι ελεύθερος» και τον έφερε αντιμέτωπο με τις πράξεις του, αποδίδοντάς του την αποκλειστική ευθύνη γι’ αυτές. Άλλωστε θεωρούσε ότι ανεξαρτήτως των συνθηκών καθένας κρίνεται μόνο από τις πράξεις του, που επιπλέον είναι και μη αναστρέψιμες.

Όσον αφορά την προσωπική του ζωή, σύντροφος του ήταν η Σιμόν ντε Μποβουάρ με την οποία δεν παντρεύτηκαν ποτέ.

Το τέλος για τον σπουδαίο συγγραφέα γράφτηκε στις 15 Απριλίου 1980 στο Παρίσι, όπου πέθανε από πνευμονικό οίδημα.

Αποφθέγματα του Ζαν-Πολ Σαρτρ

1. «Αν αισθάνεσαι μοναξιά όταν είσαι μόνος, έχεις κακή παρέα».

2. «Ο άνθρωπος είναι απόλυτα ελεύθερος και γι’ αυτό είναι απόλυτα υπεύθυνος».

3. «Ο άνθρωπος είναι οι επιλογές του».

4. «Στην αγάπη, ένα κι ένα κάνουν ένα»

5. «Μόνο αυτός που δεν τραβάει κουπί έχει χρόνο να ταρακουνήσει τη βάρκα».

6. «Η ζωή σταματά να έχει νόημα από τη στιγμή που χάνεις την ψευδαίσθηση ότι είσαι αιώνιος».

7. «Αν έγινα φιλόσοφος, αν επεδίωξα τόσο επίμονα τη φήμη, που ακόμα περιμένω, όλα έγιναν βασικά για να μπορώ να ρίχνω γυναίκες».

8. «Μπορεί να υπάρξουν καλύτερες εποχές, αλλά αυτή εδώ είναι η δική μας».

9. «Δεν υπάρχουν αθώα θύματα».

10. «Θέλω να διατηρήσω τον κόσμο όπως είναι, όχι γιατί μου φαίνεται καλός -αντίθετα τον θεωρώ άθλιο- αλλά γιατί ζω μέσα σ’ αυτόν και δεν μπορώ να τον καταστρέψω χωρίς να καταστραφώ μαζί του».

11. «Όταν οι πλούσιοι κάνουν πόλεμο, είναι οι φτωχοί που πεθαίνουν».

12. «Ο άνθρωπος είναι αυτό που θέλει ο ίδιος να είναι».

13. «Δεν πρόκειται να είμαι μετριόφρων. Ταπεινός, όσο θέλετε, αλλά όχι μετριόφρων. Η μετριοφροσύνη είναι η αρετή των ξενέρωτων».

14. «Έχω συνειδητοποιήσει ότι όλα μας τα προβλήματα προκύπτουν από την αποτυχία μας να χρησιμοποιήσουμε μια απλή και ξεκάθαρη γλώσσα».

15. «Ελευθερία δεν είναι αυτό που κάνεις, αλλά αυτό που κάνεις μετά από αυτό που σου κάνουν».

16. «Μια αγάπη, μια καριέρα, μια επανάσταση. Τόσα πράγματα που αρχίζει κανείς αγνοώντας την έξοδο».

17. «Υπάρχω, αυτό είναι όλο, και μου φέρνει ναυτία».

18. «Όλα έχουν γίνει κατανοητά, εκτός από το πώς να ζούμε».

19. «Ίσως είναι αναπόφευκτο, ίσως είναι υποχρεωμένος να διαλέξει κανείς ανάμεσα στο να μην είναι απολύτως τίποτα και στο να υποκρίνεται αυτό που είναι».

20. «Καταδικασμένος να είναι ελεύθερος».