Οι θρησκευτικές ακολουθίες και τα έθιμα του Πάσχα

Οι θρησκευτικές ακολουθίες:

Το Πάσχα (και τη Μεγάλη Εβδομάδα, που προηγείται) γίνονται κάποιες κατανυκτικές ή πένθιμες ακολουθίες, οι πιο γνωστές από τις οποίες είναι:

— Οι ακολουθίες του Νυμφίου από το βράδυ της Κυριακής των Βαΐων ως το βράδυ της Μεγάλης Τετάρτης.

— Οι ακολουθίες για τα Πάθη και για την ταφή του Χριστού («τα Δώδεκα Ευαγγέλια» το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης και η ακολουθία των Μεγάλων Ωρών και της Αποκαθήλωσης τη Μεγάλη Παρασκευή το πρωί).

— Η ακολουθία με τα Εγκώμια και η περιφορά του Επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ.

— Η πανηγυρική και χαρμόσυνη Ανάσταση το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ και η «Δεύτερη Ανάσταση» την Κυριακή του Πάσχα.

Τα έθιμα του Πάσχα:

— Οι παιδικοί αγερμοί («κάλαντα») της Κυριακής των Βαΐων (και της προηγούμενης μέρας, του Σαββάτου του Λαζάρου).

— Τα βάγια που μοιράζονται στις εκκλησίες την Κυριακή των Βαΐων στους πιστούς και φυλάσσονται από αυτούς στα εικονοστάσια των σπιτιών. 

— Η νηστεία, που συνεχίζεται και γίνεται πιο αυστηρή τη Μεγάλη Εβδομάδα.

— Η αποχή από εργασίες, κυρίως τη Μεγάλη Παρασκευή.

— Τα κόκκινα αυγά που βάφονται και τα τσουρέκια που ψήνονται τη Μεγάλη Πέμπτη.

— Τα κεράκια που κρατάνε οι πιστοί τη Μεγάλη Πέμπτη το βράδυ στα «Δώδεκα Ευαγγέλια».

— Το στόλισμα του Επιταφίου από κορίτσια και γυναίκες το βράδυ της Μεγάλης Πέμπτης με λουλούδια και το ξενύχτισμά του, που συνοδεύεται με ειδικά τραγούδια-μοιρολόγια.

— Οι πένθιμοι ήχοι της καμπάνας όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Παρασκευής και η προσκύνηση του Επιταφίου.

— Το ψάλσιμο των Εγκωμίων (του επιτάφιου θρήνου για το Χριστό) από ομάδες παιδιών πριν από την έξοδο του Επιταφίου.

— Η περιφορά του Επιταφίου στους δρόμους της ενορίας (το «ξόδι», η κηδεία του Χριστού).

— Το σκόρπισμα φύλλων δάφνης στις εκκλησίες, το οποίο προμηνάει την ένδοξη Ανάσταση του Χριστού (η δάφνη συμβολίζει τη δόξα της νίκης - ο Χριστός θα νικήσει το θάνατο).

— Το σφάξιμο του αρνιού (με το κόκκινο σημάδι στην πλάτη) και η προετοιμασία των πασχαλιάτικων εδεσμάτων.

— Το κάψιμο του Ιούδα (καίνε σε δημόσιο χώρο το ομοίωμα του Ιούδα).

— Οι λαμπάδες που κρατούν οι πιστοί την ώρα της Ανάστασης το Μεγάλο Σάββατο το βράδυ με το άγιο φως, που το παίρνουν στα σπίτια τους.

— Το φιλί της αγάπης μεταξύ των πιστών και ο χαιρετισμός «Χριστός ανέστη», το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών, οι χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες και τα βαρελότα την ώρα του «Χριστός ανέστη».

— Η μαγειρίτσα που τρώνε στο σπίτι οι χριστιανοί μετά την Ανάσταση.

— Το ψήσιμο του πασχαλιάτικου αρνιού στη σούβλα (στον οβελία) το πρωί της Κυριακής του Πάσχα (το αρνί αυτό ονομάζεται «πασχάτης»ή «λαμπριώτης» - το αρνί της Λαμπρής).

— Η ανταλλαγή ευχών τις παραμονές του Πάσχα (Καλή Ανάσταση, Καλό Πάσχα) και από την ώρα της Ανάστασης και πέρα (Χριστός ανέστη, Χρόνια πολλά).